ترسیم آینده‌ی جهان در پاریس
بیش از بیست سال از برگزاری کنفرانس «ریو دو ژانیرو» می‌گذرد. این کنفرانس را سازمان ملل در سال ۱۹۹۲ جهت رسیدن به چارچوب توافق برای جلوگیری از تشدید پدیده‌ی گرمایش جهانی برگزار کرد. از آن زمان، طبق چارچوب توافق شده نشست‌هایی بین‌المللی برگزار شده است. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کنفرانس کیوتو ۱۹۹۷ و کپنهاگ ۲۰۰۹ اشاره کرد. با این حال هیچ‌کدام از این نشست‌ها دستاورد خاصی در کاهش میزان انتشار گازهای گلخانهای نداشتند. میزان انتشار سالیانه‌ی کربن دی اکسید طی این سال‌ها به طور پیوسته افزایش یافته و از ۲۱ میلیارد تن در سال ۱۹۹۲، به ۳۲ میلیارد تن در سال ۲۰۱۲ رسیده است. سرعت انتشار گازهای گلخانهای هم نسبت به دهه‌ی ۹۰ میلادی تا ۳۰ درصد بیشتر شده است. تا به حال ۱۰ سال به عنوان گرم‌ترین سال‌های تاریخ رکورد شکسته‌اند که ۹ سال آن بعد از سال ۱۹۹۸ بوده است. اکنون وضعیت به صورتی شده که اثرات تغییر اقلیم را به خوبی می‌توان از استوا تا قطبین زمین مشاهده کرد.
افراد خوش‌بین به امکان کنترل تغییر اقلیم در تایید دلایل امیدواری خود، به فناوری‌های جدید استحصال انرژی خورشید، باد و دیگر منابع تجدید پذیر اشاره می‌کنند. آن‌ها می‌گویند بعضی کشورها مثل دانمارک در کاهش انتشار گازهای گلخانهای کاملا موفق بوده‌اند. با این حال کشورهایی مثل چین و هندوستان، به شدت در حال صنعتی شدن هستند و باعث شده‌اند کاهش‌های کوچک در کشورهایی مثل دانمارک، اصلا به چشم نیاید. با توجه به نشست‌ها و کنفرانس‌هایی که تا به حال برگزار شده و به نتیجه‌ی خاصی نرسیده، سخت است بتوانیم امیدوار باشیم که این بار کشورها، به خصوص قدرت‌های بزرگ بتوانند به توافقی موثر برسند.
اثر گلخانهای چیست؟
وقتی پرتوهای خورشید به زمین می‌رسند، به سطح آن برخورد می‌کنند و بازتاب می‌شوند. اتمسفر زمین مثل یک پتو قسمتی از پرتوها را به دام می‌اندازد و این باعث می‌شود که گرما از زمین خارج نشود و به فضا نرود. این پدیده به طور طبیعی کاملا مفید است و بدون آن، حیات بر روی زمین بدین صورت شکل نمی‌گرفت. ولی انسان با فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی گسترده، گازهایی مثل کربن دی‌اکسید را وارد اتمسفر می‌کند که این پتو را ضخیم‌تر می‌کند. بدین ترتیب پرتوهای بیشتری به دام می‌افتند و دمای هوا افزایش می‌یابد. این دقیقا همان پدیده‌ایست که در گلخانه‌ها هم رخ می‌دهد.
با این حال اکنون که یکی-دو روز از کنفرانس پاریس گذشته، سران کشورها می‌گویند در راه رسیدن به یک توافق موثر مصمم هستند. در کنفرانس کیوتو، کشورها به دنبال رسیدن به توافقی بودند که از نظر قانونی الزام آور باشد. دقیقا همین اصرار باعث شد که این اجلاس به نتیجه نرسد چرا که ایالات متحده‌ی آمریکا زیر بار چنین توافقی نمی‌رفت. این بار حدود ۱۹۰ کشور شرکت کرده‌اند و هرکدام ملزم به نوشتن تعهد نامه‌ای به نام «برنامه‌ی همکاری مصمم ملی» (INDC) شده‌اند. در این تعهدنامه، کشورها باید با جزییات بگویند که تا سال ۲۰۳۰ چه مقدار از انتشار کربن دی اکسید خود کم می‌کنند.
لیست کشورهایی که بیشترین انتشار گازهای گلخانهای را دارند.
مذاکره کنندگان امیدوارند تعهدنامه‌ی INDC که توجه خاصی به کشورهای مختلف، فارغ از فقیر یا غنی بودن آن‌ّها دارد، بتواند باعث جلوگیری از ضعف‌هایی شود که پیمان کیوتو را با شکست مواجه کرد. کشورهای در حال توسعه از جمله چین و هند که در نشست‌های پیشین در حاشیه بودند، اکنون در متن اصلی ماجرا قرار گرفته‌اند و ملزم به کاهش انتشار گازهای گلخانهای شده‌اند. حالا نمایندگان کشورها با تعهدنامه‌هایی که در دست گرفته‌اند وارد اجلاس شده‌اند و بدین ترتیب انتظار می‌رود برخلاف مذاکرات قبلی که همیشه اختلاف‌ها در لحظات آخر بالا می‌گرفت، این بار مذاکرات موفقیت آمیز باشد.
تغییر اقلیم چیست؟
با افزایش گازهای گلخانهای، زمین گرم می‌شود و پدیده‌ی گرمایش جهانی رخ می‌دهد. گرمایش جهانی تبعات مختلفی دارد؛ از جمله ذوب شدن یخ‌های قطبی و یخچال‌های طبیعی، تغییر الگوی بارش، بالا آمدن سطح آب اقیانوس‌ها و دریاها، خشکسالی‌ها و سیلاب‌های شدید و طوفان‌های مکرر و سهمگین. به همه‌ی این اتفاقات، تغییر اقلیم می‌گویند. برای مثال، از سال ۱۸۰۰ مساحتی به اندازه‌ی ۱۰ برابر جزیره‌ی بریتانیا از صفحه‌های یخی دریاها ذوب شده و از ۱۹۰۰ نیز سطح آب دریاها تا ۱۹ سانتی‌متر بالا آمده است.
البته این به معنی رفع نگرانی از همه‌ی کشورها نیست. کشورهای در حال توسعه به فکر این هستند که چگونه باید میلیاردها دلار برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و سازگار شدن با فناوری‌های دوست‌دار محیط‌زیست هزینه کنند. در ضمن هنوز مشخص نیست که چگونه باید بر تعهدات نظارت شود.
یک پرسش دیگر این است که آیا کشورها زیر بار بازنگری دوره‌ای توافق احتمالی پاریس که هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود، می‌روند یا خیر. بازنگری‌های دوره‌ای این فرصت را ایجاد می‌کند که کشورها سیاست‌های کاهش آلاینده‌های خود را تا پس از سال ۲۰۳۰ هم ادامه دهند. کارشناسان اقلیم‌شناسی می‌گویند چنین اقداماتی لازم است، چرا که تعهدنامه‌های INDC به تنهایی نمی‌توانند تا سال ۲۱۰۰ افزایش متوسط دمای زمین را کمتر از ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد نگه دارند. منظور از افزایش متوسط ۲ درجه‌ای دمای زمین، افزایش نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی است. دانشمندان عقیده دارند در صورتی که متوسط دمای هوا بیش از این افزایش یابد، باید منتظر تبعات خیلی بدی بر اقلیم زمین باشیم. حتی با تعهدنامه‌های فعلی، احتمالا تا سال ۲۱۰۰ دمای متوسط هوا تا ۳.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. البته «برنامه‌ی محیط‌زیست سازمان ملل» (UNEP) فکر می‌کند کشورها تعهدات خود را تا پس از سال ۲۰۳۰ هم ادامه می‌دهند و بدین ترتیب متوسط دمای هوای جهان تا پایان قرن، ۲.۷ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش می‌یابد.
راه حل چیست؟
باید انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داد و قطع جنگل‌ها که جذب کننده‌ی کربن دی‌اکسید هستند را متوقف کرد.
منبع: Sciencemag
پ ایران کوشش !؟
الان خوبه یا بده که ایران نیست؟
عدم حضور آلمان در لیست کشورهای اصلی آلاینده واقعا قابل توجه است.